Een appelboompje in een pot? Twintig jaar geleden zou elke kweker de teelt van een appelboom in een pot hebben afgeraden, maar doordat er steeds meer mensen in een kleine ruimte of op een balkon tuinieren is de vraag en vervolgens het assortiment naar klein blijvende appelbomen gestegen. Kies je voor wat je noemt een patioboom, minitree ofwel ballerinaboom, dan kun je ook in pot een aardige opbrengst verwachten. We leggen je uit waar je op moet letten bij de teelt van appel in potten.
Een appelboom wordt geënt op een onderstam. Grote/hoge appelbomen worden geënt op een andere onderstam dan klein blijvende bomen. Dat geldt ook voor kolombomen, ze worden ook wel zuilvormige bomen, patiobomen, ballerinabomen of minitree’s genoemd. De speciale onderstam zorgt er samen met het ras en de omstandigheden voor dat de bomen heel slank blijven, ze worden vaak zo’n 2 meter hoog en slechts 50 tot 60 centimeter breed. De bloemen en dus ook de vruchten verschijnen langs de hoofdstam en leveren voor zo’n slanke boom een relatief grote opbrengst.
Ballerina appelboompje
Veruit de meeste appelbomen hebben een andere appelboom nodig voor de kruisbestuiving. Er is een klein aantal rassen dat zelf bestuivend is maar een tweede boom in de buurt zal altijd meer opbrengst opleveren (mits die tegelijkertijd bloeit en een geschikte kruisbestuiver is).
Appelbomen zijn mooie bomen; door het heldergroene blad, de witroze tot roze bloei in april, en natuurlijk door de vruchten die er in allerlei tinten tussen geel, groen, oranje en rood zijn, soms egaal van kleur en soms met een blos. Er zijn niet alleen verschillen in uiterlijk, er zijn ook verschillen in smaak en structuur, van zacht tot knapperig en van zoet en tot friszuur. En er zijn handappels, moesappels, stoofappels, droogappels, sommige zijn zomerrassen die binnen korte tijd moeten worden gegeten en/of verwerkt, maar er zijn ook rassen die vaak later worden geoogst en goed bewaarbaar zijn.
En tot slot zijn bij de keuze voor een ras natuurlijk ook de ziektebestendigheid, de kans op beurtjaren en de opbrengst belangrijk.
Om bovenstaande redenen is het dus extra belangrijk om bij een goede kweker informatie in te winnen en samen, aan de hand van de omstandigheden, de juiste keuze voor een ras te bepalen.
Appels houden van een zonnige en beschutte plaats, eventueel kan ze ook in de halfschaduw staan. Ze wil graag een luchtige grond die voldoende vocht vasthoudt maar niet kletsnat blijft, de zuurgraad van de grond moet neutraal zijn (pH 7,0).
Ook een klein boompje maakt een fors wortelgestel en heeft een pot nodig met een minimale inhoud van 45 tot 50 liter.
Strooi onderin de pot een laag grind of hydrokorrels voor een goede afwatering. En vul de pot dan met een mengsel van bij voorkeur potgrond, wat rijpe compost, wat vermiculiet voor het vochtvasthoudend vermogen en wat perliet voor de luchtigheid.
Om te zorgen dat de kleine haarwortels van de boom niet beschadigen is het belangrijk dat de boom zo stevig mogelijk staat. Om die reden is het handig om bij het planten ook direct een paal te zetten (in of naast de pot) die je zo aan de paal bindt dat er ruimte is om te groeien maar de boom wel stevigheid van de paal ondervindt.
Een appelboom heeft een uitgebalanceerde samengestelde meststof voor fruit nodig, om te zorgen dat de boom langzaam groeit, voldoende blad krijgt, en vooral voor een goede bloei, vruchtzetting, rijping en smaak.
Ook water geven is erg belangrijk, de grond mag nooit uitdrogen. Een onderschaal onder de pot kan wat extra water opvangen, en een mulchlaag met bijvoorbeeld stro, cacaodoppen of hooi helpt verdamping tegen te gaan en het houdt gelijk onkruid tegen.
Appelbomen zijn winterhard, maar in een pot zal de wortelkluit bij matige tot strenge vorst moeten worden beschermd. Verwijder de onderschaal om te zorgen dat de grond niet kletsnat is wanneer het gaat vriezen. En door bijvoorbeeld jute of karton losjes op en rond de pot te draperen en daartussen bladafval, stro of hooi te steken bescherm je de pot en de wortels tegen de kou. Daarnaast kun je overwegen om de pot tegen het huis of onder een afdakje zetten.
Appelbomen bloeien in april maar soms kan die bloei ook al in maart beginnen. De kans op nachtvorst is dan nog aanwezig. Bomen die zonnig en beschut staan hebben minder kans op vorstschade aan de bloesems maar het is belangrijk om de weersomstandigheden in de gaten te houden en zo nodig bijvoorbeeld een vliesdoek over de boom te draperen.
Een kolom/zuilvormige appelboom blijft heel slank en de appels groeien dicht langs de stam. Om die reden, en omdat de bomen zo zijn geënt dat ze langzaam groeien, is snoeien makkelijk. Snoei wanneer de boom in rust is, tussen eind november en half februari, bij niet vriezend weer. De bomen worden, afhankelijk van het ras, ruim 2 meter hoog, je kunt de boom ‘toppen’ wanneer je de lengtegroei wilt stoppen. Eventuele lange zijtakken kun je tot op een zijtakje terugsnoeien.
Afhankelijk van het ras kan het goed zijn om bij heel veel appels aan een boom de kleinere appels in een vroeg stadium tussen de grotere appels weg te knippen. Dit ‘vrucht dunnen’ zorgt dan voor minder maar grotere appels met een betere smaak.
Appels rijpen tussen begin augustus en oktober, afhankelijk van het ras. Sommige appels verkleuren bij het rijpen of krijgen een rode blos. Pluk een appel wanner je denkt dat die rijp is, snijd de appel open. Door te proeven en te kijken (de zaden in het klokhuis worden bruinzwart als de appel rijp is) kun je inschatten of je andere appels ook gaat plukken of dat ze beter nog wat langer blijven hangen/rijpen. Ook de bewaartijd is afhankelijk van het ras.
Er zijn wel wat dieren die ook van appels houden maar over het algemeen hoeft een appelboom niet te worden beschermd tegen al teveel vraat (tenzij halsbandparkieten uit elke appel een hap nemen en zo de oogst verwoesten).
Niet zelfbestuivende rassen die dus een andere appel voor de bestuiving nodig hebben zijn bijvoorbeeld Sweet Yellow, Red Spring, Red Summer, Goldcats, Greencats, Red Summer, Moonlight en Flamenco.
Zelfbestuivende rassen zijn bijvoorbeeld Goldlane, Red Sensation en Red Leaf. Er zijn ook kolom-appelbomen die vooral voor de sierwaarde worden geteeld, ze zijn wel eetbaar maar niet bijzonder lekker.
Maar het aantal rassen groeit snel, er komen steeds meer, verbeterde, en zelf bestuivende rassen op de markt. Overleg daarom altijd met de kweker wat je wensen en de mogelijkheden zijn.
Ook aalbes, aardbei, blauwe bes, kruisbes, framboos en vijg kun je prima in een pot zetten. Lees hier alles over deze fruitsoorten in een pot.
Tekst: Diana Stek
