Blauwe bessen zijn lekker en gezond, en met hun tere bloesems en prachtige herfstkleur zijn het ook nog eens decoratieve struikjes. En perfect voor in pot! We vertellen hoe je te werk gaat en waar je op moet letten bij verzorging, snoei en in de winter.
De blauwe bes is een bladverliezende winterharde heester. Ze bloeit in april/mei met mooie witte klokvormige bloempjes die worden bestoven door insecten. Eén struik is voldoende om bessen te kunnen oogsten maar kruisbestuiving met andere blauwe bessen in de buurt zorgt voor een grotere opbrengst. Er is een klein aantal rassen dat wel perse kruisbestuiving nodig heeft, bij de keuze voor een ras is het belangrijk om daar rekening mee te houden.
De oogst valt in juli-augustus. Verschillende rassen rijpen wat vroeger of later, en geven wat kleinere of juist grotere bessen, en ook in de smaak zitten kleine verschillen.
De meeste blauwe bessenstruiken worden uiteindelijk ongeveer 125 tot 150 centimeter hoog. Het zijn decoratieve struiken, door de luchtige vorm, mooie bloempjes, bedauwde blauwe bessen en tot slot ook nog eens een mooie rode herfstkleur. Het zijn buitenbeentjes in de moestuin, en dat komt door de eisen die worden gesteld aan de zuurgraad van de grond.
Waar alle andere bekende eetbare bessen in de tuin het best in een neutrale of iets zure grond groeien eist de blauwe bes een uitgesproken zure grond met een pH van 4,0 tot maximaal 5,5. Daarnaast moet de grond veel humus bevatten, vochtvasthoudend zijn maar tegelijkertijd goed gedraineerd.
De blauwe bes is zeer geschikt voor in een pot, want zo kun je haar ook telen in gebieden en waar de grond minder zuur is. Om aan de specifieke eisen tegemoet te komen plant je blauwe bessen in een grote pot met een inhoud van minimaal 50 liter. Plant de struik in pure tuinturf, eventueel gemengd met een klein deel rijpe compost en wellicht een handje vermiculiet voor het vochtvasthoudend vermogen.
Een blauwe bes groeit bij voorkeur in de zon of halfschaduw en ze staat graag beschut tegen veel wind.
Blauwe bessen hebben regelmatig water nodig, geef bij voorkeur regenwater of anders ontkalkt kraanwater. Je kunt verdamping tegengaan door de grond rondom de bes in de pot te bedekken met bijvoorbeeld cacaodoppen of dennentakken want die hebben een lage tot neutrale pH.
Geef blauwe bessen vanaf het jaar na planten elk jaar een samengestelde organische fruit-meststof volgens de aanwijzingen op de verpakking.
Bedenk dat blauwe bessen in pot iets gevoeliger voor vorst zijn dan wanneer ze in de volle grond staan. Zet de planten in pot in de winter op een beschutte plaats en bescherm ze tegen storm, hagel en strenge vorst (bijvoorbeeld door ze tegen het huis of onder een afdakje te zetten, of door wat stro of bladeren en jute om de pot te binden).
Een blauwe bes hoeft niet of weinig gesnoeid te worden. Als je wilt snoeien doe dat dan in de rustperiode tussen eind november en half februari, wanneer het niet vriest. Je snoeit lelijke, oude en dode takken weg, plus takken die naar binnen groeien en/of kruisende takken. Het snoeien heeft als doel licht en lucht in de struik te brengen/houden. Lange takken kun je desgewenst met een derde inkorten.
Vooral vogels als merels en eksters vinden rijpe blauwe bessen lekker. Je kunt je oogst beschermen door een net over de struik te spannen, maak het goed vast zodat een vogel niet in het net verstrikt kan raken.
Pluk blauwe bessen als ze rijp zijn; na het paarse stadium worden de bessen donkerblauw met een waslaag, ze zijn dan dik en gezwollen en een beetje zacht. Eet of verwerk ze binnen enkele dagen. Blauwe bessen kunnen goed worden ingevroren.
Ook aalbes, appel, aardbei, kruisbes, framboos en vijg kun je prima in een pot zetten. Lees hier alles over deze fruitsoorten in een pot.
Tekst: Diana Stek
